Hướng dẫn quy trình vận hành lò hơi – nồi hơi an toàn
Nồi hơi là một thiết bị rất quan trọng trong nhiều nhà máy, giúp tạo ra hơi nước để chạy máy móc và sản xuất. Vận hành lò hơi không đúng cách có thể gây ra nhiều nguy hiểm, tốn kém và làm hại môi trường. Vì vậy, việc biết cách vận hành nồi hơi an toàn và hiệu quả là rất cần thiết. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn quy trình vận hành nồi hơi, từ những điều cơ bản đến chi tiết để giúp bạn làm việc tốt hơn và an toàn hơn.
Vận hành nồi hơi là gì?
Vận hành nồi hơi là quá trình điều khiển và giám sát hoạt động của nồi hơi/lò hơi công nghiệp, từ khi khởi động đến khi dừng lò, nhằm đảm bảo cung cấp hơi nước ổn định, an toàn và hiệu quả cho các quy trình sản xuất. Quá trình này đòi hỏi người vận hành phải có kiến thức chuyên sâu về cấu tạo, nguyên lý hoạt động của nồi hơi, cũng như kỹ năng xử lý các tình huống bất thường có thể xảy ra.
Vai trò của quá trình vận hành nồi hơi là vô cùng quan trọng:
- Đảm bảo an toàn: Vận hành đúng quy trình giúp ngăn ngừa các sự cố như nổ lò, rò rỉ, quá nhiệt, bảo vệ tính mạng của người lao động và tài sản của doanh nghiệp.
- Duy trì hiệu suất: Vận hành tối ưu giúp lò hơi hoạt động với hiệu suất cao nhất, tiết kiệm nhiên liệu và giảm chi phí sản xuất.
- Ổn định sản xuất: Vận hành ổn định giúp đảm bảo nguồn cung cấp hơi nước liên tục và ổn định cho các quy trình sản xuất, tránh gián đoạn và ảnh hưởng đến năng suất.
- Kéo dài tuổi thọ: Vận hành và bảo trì đúng cách giúp kéo dài tuổi thọ của nồi hơi, giảm chi phí thay thế và sửa chữa.
- Bảo vệ môi trường: Vận hành hiệu quả giúp giảm thiểu lượng khí thải và các chất gây ô nhiễm ra môi trường.
Quy định vận hành lò hơi công nghiệp an toàn
Vận hành lò hơi là một công việc tiềm ẩn nhiều rủi ro, do đó việc tuân thủ nghiêm ngặt các quy định an toàn là vô cùng quan trọng. Dưới đây là những quy định an toàn cơ bản mà người vận hành nồi hơi cần nắm vững và thực hiện:
- Tuân thủ quy trình: Luôn làm theo quy trình, không tự ý bỏ bước.
- Kiểm tra thiết bị: Đảm bảo mọi thứ hoạt động tốt trước khi vận hành.
- Sử dụng PPE: Đeo kính, găng tay, nút bịt tai, giày bảo hộ.
- Không tự ý sửa chữa: Báo cáo hư hỏng cho người có trách nhiệm.
- Theo dõi thông số: Kiểm tra áp suất, nhiệt độ, mức nước thường xuyên.
- Xử lý sự cố: Nắm vững quy trình và báo cáo ngay sau khi xử lý.
- Phòng cháy chữa cháy: Giữ khu vực sạch sẽ, có bình cứu hỏa.
- Thông gió tốt: Đảm bảo không khí trong lành trong khu vực lò hơi.
- Không hút thuốc, dùng lửa trần: Tránh xa các chất dễ cháy nổ.
- Đủ điều kiện sức khỏe và đào tạo: Chỉ người có đủ điều kiện mới được vận hành.
Chuẩn bị trước khi vận hành nồi hơi (lò hơi)
Trước khi vận hành nồi hơi, hãy thực hiện đầy đủ các bước chuẩn bị sau để đảm bảo an toàn và hiệu quả:
Kiểm tra thiết bị:
- Mức nước: Đảm bảo trong phạm vi quy định.
- Van: Kiểm tra hoạt động của van khóa, an toàn, xả đáy.
- Nhiên liệu & gió: Đảm bảo hệ thống cấp nhiên liệu và gió hoạt động tốt.
- Điều khiển & bảo vệ: Kiểm tra thiết bị đo lường, bộ điều khiển và bảo vệ.
Xử lý nước cấp:
- Tầm quan trọng: Xử lý nước để tránh cáu cặn, ăn mòn.
- Phương pháp: Lọc, làm mềm, khử khí… tùy thuộc vào chất lượng nước.
- Kiểm tra: Đảm bảo chất lượng nước cấp đạt yêu cầu.
Kiểm tra an toàn:
- Van an toàn: Kiểm tra hoạt động của van an toàn.
- Báo động: Kiểm tra hệ thống báo động.
- Ngắt tự động: Kiểm tra thiết bị ngắt tự động.
Việc chuẩn bị kỹ lưỡng sẽ giúp bạn vận hành nồi hơi an toàn, hiệu quả và kéo dài tuổi thọ của thiết bị.
Quy trình vận hành lò hơi – nồi hơi công nghiệp an toàn
Để vận hành nồi hơi một cách an toàn, hiệu quả và kéo dài tuổi thọ, bạn cần tuân thủ nghiêm ngặt quy trình 3 bước chính sau đây:
Giai đoạn 1: Khởi động
Đây là giai đoạn quan trọng, đòi hỏi sự cẩn trọng và tuân thủ nghiêm ngặt các bước sau:
- Mở van thông gió để loại bỏ không khí trong lò hơi.
- Cấp nước vào nồi hơi đến mức quy định, sử dụng nước đã qua xử lý.
- Mồi lửa (đốt than hoặc bật hệ thống đốt tự động).
- Theo dõi áp suất và nhiệt độ tăng dần, điều chỉnh nhiên liệu và gió để đảm bảo quá trình đốt cháy ổn định.
- Xả đáy định kỳ để loại bỏ cặn bẩn.
Giai đoạn 2: Vận hành ổn định
Trong giai đoạn này, bạn cần tập trung vào việc duy trì các thông số vận hành trong phạm vi an toàn và hiệu quả:
- Duy trì áp suất, nhiệt độ và mức nước ổn định.
- Kiểm soát quá trình đốt nhiên liệu, đảm bảo đốt cháy hoàn toàn.
- Thường xuyên kiểm tra và điều chỉnh các thiết bị đo lường, bộ điều khiển và van.
- Xả đáy định kỳ để loại bỏ cặn bẩn.
Giai đoạn 3: Dừng lò, ngừng vận hành lò hơi
Việc dừng lò cũng cần được thực hiện đúng quy trình để tránh gây hư hỏng cho thiết bị và đảm bảo an toàn:
- Giảm dần công suất đốt bằng cách giảm từ từ lượng nhiên liệu và gió.
- Ngừng cấp nhiên liệu và gió khi công suất đã giảm đến mức tối thiểu.
- Mở van thông gió để làm mát nồi hơi.
- Xả hết nước (khi cần thiết) một cách từ từ để tránh sốc nhiệt.
- Để nồi hơi nguội tự nhiên trước khi tiến hành bảo trì hoặc sửa chữa.
Các chế độ vận hành nồi hơi đặc biệt
Ngoài quy trình vận hành thông thường, người vận hành nồi hơi cần nắm vững các chế độ vận hành đặc biệt để ứng phó với các tình huống bất thường và tối ưu hóa hiệu quả hoạt động.
Vận hành khi có sự cố
| Tình huống | Cách xử lý |
| Mất nước | Ngừng đốt, khóa van cấp hơi, thực hiện biện pháp khẩn cấp. Sau khi xác định và khắc phục, từ từ cấp nước và khởi động lại. |
| Áp suất cao | Giảm công suất đốt, mở van an toàn (nếu cần), kiểm tra hệ thống điều khiển áp suất. |
| Cháy buồng đốt | Ngừng cấp nhiên liệu và gió, kích hoạt hệ thống chữa cháy. |
Vận hành tiết kiệm nhiên liệu
| Tình huống | Cách xử lý |
| Tối ưu hóa tỷ lệ không khí/nhiên liệu | Điều chỉnh tỷ lệ không khí và nhiên liệu để đảm bảo quá trình đốt cháy diễn ra hoàn toàn, giảm thiểu lượng nhiên liệu tiêu thụ và khí thải độc hại. |
| Sử dụng bộ hâm nước, bộ sấy không khí | Tận dụng nhiệt từ khói thải để hâm nóng nước cấp và sấy khô không khí trước khi đưa vào buồng đốt, giúp tăng hiệu suất lò hơi. |
| Giảm thiểu thất thoát nhiệt | Đảm bảo lớp cách nhiệt của lò hơi và đường ống không bị hư hỏng để giảm thiểu thất thoát nhiệt ra môi trường. |
| Sử dụng nhiên liệu chất lượng cao | Sử dụng nhiên liệu có hàm lượng tro, lưu huỳnh thấp và nhiệt trị cao để tăng hiệu suất đốt cháy và giảm ô nhiễm môi trường. |
Hướng dẫn bảo trì nồi hơi, lò hơi đúng kỹ thuật
Bảo trì định kỳ là yếu tố then chốt để đảm bảo nồi hơi hoạt động an toàn, hiệu quả và kéo dài tuổi thọ. Dưới đây là các công việc bảo trì quan trọng cần thực hiện:
Lịch trình bảo trì định kỳ
| Thời gian | Công việc |
| Hàng ngày | Kiểm tra mức nước, áp suất, nhiệt độ, van, bơm và các thiết bị đo lường. |
| Hàng tuần | Xả đáy, vệ sinh buồng đốt, kiểm tra hệ thống cấp nhiên liệu và gió. |
| Hàng tháng | Kiểm tra van an toàn, hệ thống điều khiển tự động, các mối nối và đường ống. |
| Hàng năm | Kiểm tra toàn diện nồi hơi, bao gồm kiểm tra áp suất, kiểm tra độ dày thành ống, vệ sinh cáu cặn và thay thế các bộ phận bị mòn. |
Các công việc bảo trì quan trọng
- Vệ sinh nồi hơi (cáu cặn, tro xỉ): Loại bỏ cáu cặn bám trên bề mặt truyền nhiệt để tăng hiệu suất trao đổi nhiệt. Loại bỏ tro xỉ trong buồng đốt và hệ thống thải khói để đảm bảo quá trình đốt cháy diễn ra thuận lợi.
- Kiểm tra và sửa chữa đường ống, van, bơm: Kiểm tra đường ống để phát hiện rò rỉ, ăn mòn hoặc hư hỏng. Sửa chữa hoặc thay thế các đoạn ống bị hỏng. Kiểm tra và bảo dưỡng van, bơm để đảm bảo hoạt động tốt.
- Kiểm tra và hiệu chỉnh các thiết bị đo lường, điều khiển: Kiểm tra và hiệu chỉnh các thiết bị đo lường (áp kế, nhiệt kế,…) để đảm bảo chúng hoạt động chính xác. Kiểm tra và bảo dưỡng các bộ điều khiển tự động để đảm bảo chúng hoạt động ổn định.
- Kiểm tra và bảo dưỡng hệ thống an toàn: Kiểm tra van an toàn để đảm bảo chúng mở và đóng đúng áp suất quy định. Kiểm tra các thiết bị báo động để đảm bảo chúng hoạt động khi có sự cố xảy ra.
Sử dụng hóa chất xử lý nước lò hơi
Sử dụng các loại hóa chất phù hợp để xử lý nước cấp, ngăn ngừa cáu cặn, ăn mòn và các vấn đề khác. Tuân thủ hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất và kiểm tra định kỳ chất lượng nước để đảm bảo hiệu quả xử lý.
Bài viết này đã cung cấp cho bạn một cái nhìn tổng quan về quy trình vận hành lò hơi, từ những bước chuẩn bị ban đầu đến các biện pháp an toàn và bảo trì. Tuấn Hưng Phát Valve hy vọng rằng, những kiến thức được trình bày trong bài viết này sẽ giúp bạn tự tin hơn trong việc vận hành nồi hơi và đạt được hiệu quả tốt nhất.
