Van bướm là gì? Cấu tạo, nguyên lý và phân loại chi tiết

Van bướm là một loại van công nghiệp được biết đến với thiết kế nhỏ gọn, khả năng đóng mở nhanh chóng và chi phí thấp. Chúng được sử dụng rộng rãi để điều tiết hoặc đóng/mở dòng chảy của nhiều loại chất lỏng, khí và vật liệu dạng hạt. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn một cái nhìn tổng quan về van bướm, cấu tạo, phân loại van bướm phổ biến trên thị trường.

Tìm hiểu về van bướm

Van bướm là gì? Van bướm trong tiếng Anh gọi là “Butterfly Valve”, là một loại van công nghiệp được sử dụng rộng rãi để điều tiết hoặc đóng/mở dòng chảy trong các hệ thống đường ống dẫn chất lỏng, khí hoặc vật liệu dạng hạt. 

Bên cạnh tên gọi “van bướm”, đôi khi bạn có thể nghe đến các tên gọi khác như “van cánh bướm” hoặc “van dĩa”. Với cấu tạo đơn giản, bao gồm một đĩa tròn (cánh bướm) xoay quanh một trục nằm giữa thân van, van bướm mang đến giải pháp điều khiển dòng chảy hiệu quả và tiết kiệm chi phí.

Nguyên lý hoạt động của van bướm dựa trên sự xoay của đĩa van. Khi đĩa van song song với hướng dòng chảy, van mở hoàn toàn, cho phép dòng chảy đi qua một cách dễ dàng và ít gây cản trở. Khi đĩa van xoay một góc nào đó, nó sẽ cản trở dòng chảy, làm giảm lưu lượng hoặc áp suất theo yêu cầu. Và khi đĩa van xoay vuông góc với dòng chảy, van đóng hoàn toàn, ngăn chặn dòng chảy đi qua.

Nhờ thiết kế đơn giản, nhỏ gọn và khả năng đóng mở nhanh chóng, van bướm được ứng dụng rộng rãi trong nhiều ngành công nghiệp khác nhau. Chúng có thể được tìm thấy trong các hệ thống cấp thoát nước, hệ thống HVAC (Heating, Ventilation, and Air Conditioning), ngành thực phẩm và đồ uống, ngành hóa chất, ngành dầu khí và nhiều ứng dụng khác.

Các bộ phận cấu tạo van bướm

Để hiểu rõ hơn về cách thức hoạt động của van bướm, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về cấu tạo chi tiết của chúng, bao gồm hai phần chính: thân van cơ và bộ phận điều khiển.

Thân van cơ

Thân van cơ là phần cốt lõi của van bướm, trực tiếp tiếp xúc và điều tiết dòng chảy. Nó bao gồm các bộ phận sau:

• Thân van (Body): Thân van là bộ phận bao bọc bên ngoài, có chức năng chứa các bộ phận bên trong và kết nối van với hệ thống đường ống. Vật liệu chế tạo thân van thường là gang, thép, inox hoặc nhựa, tùy thuộc vào loại lưu chất và điều kiện làm việc. 
• Đĩa van (Disc): Đĩa van, hay còn gọi là cánh bướm, là bộ phận trực tiếp điều tiết dòng chảy. Khi đĩa van xoay, nó sẽ mở hoặc đóng đường ống, điều chỉnh lưu lượng theo yêu cầu. Vật liệu chế tạo đĩa van thường là thép không gỉ (inox), gang hoặc nhựa, tùy thuộc vào ứng dụng cụ thể.
• Trục van (Stem): Trục van có chức năng kết nối đĩa van với bộ phận điều khiển, truyền lực điều khiển từ bộ phận điều khiển đến đĩa van. Trục van thường được làm từ thép không gỉ để đảm bảo độ bền và khả năng chống ăn mòn.
• Gioăng làm kín (Seat): Gioăng làm kín đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo độ kín khít giữa đĩa van và thân van khi van đóng, ngăn chặn rò rỉ lưu chất. Vật liệu chế tạo gioăng làm kín thường là cao su, PTFE (Teflon) hoặc EPDM, mỗi loại có những ưu điểm riêng về khả năng chịu nhiệt, chống hóa chất và độ đàn hồi.

Bộ phận điều khiển van

Bộ phận điều khiển có chức năng điều khiển hoạt động của van, đóng mở hoặc điều tiết dòng chảy. Có nhiều loại bộ phận điều khiển khác nhau, phù hợp với các yêu cầu vận hành khác nhau:

• Tay quay (Handwheel): Sử dụng lực tay để xoay trục van, thích hợp cho các ứng dụng không yêu cầu tự động hóa và có tần suất đóng mở không quá thường xuyên.
• Tay gạt (Lever): Sử dụng cần gạt để điều khiển van, cho phép thao tác nhanh chóng và dễ dàng.
• Bộ truyền động điện (Electric Actuator): Sử dụng động cơ điện để xoay trục van, cho phép điều khiển từ xa và tích hợp vào các hệ thống tự động hóa.
• Bộ truyền động khí nén (Pneumatic Actuator): Sử dụng khí nén để xoay trục van, thích hợp cho các ứng dụng yêu cầu tốc độ đóng mở nhanh và lực tác động lớn.

Phân loại van bướm trên thị trường theo các tiêu chí

Van bướm có thể được phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau, tùy thuộc vào vật liệu chế tạo, kiểu kết nối, kiểu điều khiển và thương hiệu sản xuất. Việc hiểu rõ các cách phân loại này sẽ giúp bạn lựa chọn được loại van bướm phù hợp nhất cho ứng dụng của mình.

Theo vật liệu chế tạo

Van bướm có thể được làm từ nhiều loại vật liệu khác nhau, bao gồm gang, thép, inox và nhựa. Mỗi loại vật liệu này có những ưu điểm và nhược điểm riêng, phù hợp với các ứng dụng khác nhau.

Van bướm gang: Van bướm gang thường được ứng dụng trong các hệ thống đường ống có áp suất không quá cao và không yêu cầu khắt khe về khả năng chống ăn mòn. Ưu điểm của loại van này là giá thành phải chăng và độ bền cơ học tương đối ổn định, phù hợp cho các hệ thống cấp thoát nước thông thường.

Van bướm thép: Với độ bền và khả năng chịu nhiệt tốt, van bướm thép thường được ưu tiên sử dụng trong các hệ thống đường ống vận hành ở điều kiện áp suất và nhiệt độ cao. Chúng có thể đáp ứng tốt các yêu cầu khắt khe trong các ứng dụng công nghiệp.

Van bướm inox: Khả năng chống ăn mòn vượt trội là đặc điểm nổi bật của van bướm inox. Nhờ đó, chúng được ứng dụng rộng rãi trong các ngành công nghiệp đòi hỏi tiêu chuẩn vệ sinh cao và môi trường làm việc có tính ăn mòn, chẳng hạn như ngành thực phẩm, dược phẩm và hóa chất.

Van bướm nhựa: Nhẹ, chống ăn mòn hóa chất tốt và có giá thành hợp lý là những ưu điểm giúp van bướm nhựa trở thành lựa chọn lý tưởng trong ngành hóa chất và xử lý nước. Chúng đặc biệt phù hợp với các hệ thống cần giảm trọng lượng và tránh tác động của các hóa chất ăn mòn.

Theo dạng kết nối

Để phù hợp với các hệ thống đường ống khác nhau, các loại van bướm được sản xuất với nhiều kiểu kết nối khác nhau. Việc lựa chọn kiểu kết nối phù hợp sẽ ảnh hưởng đến quá trình lắp đặt, bảo trì và khả năng chịu áp lực của hệ thống. 

• Van bướm wafer: Loại van này có thiết kế mỏng, nhẹ và được kẹp giữa hai mặt bích của đường ống bằng bulong. Van bướm wafer thường được sử dụng trong các ứng dụng có không gian hạn chế và không yêu cầu khả năng chịu áp lực quá cao.
• Van bướm lug: Khác với van wafer, van bướm lug có các lỗ ren trên thân van, cho phép kết nối trực tiếp với mặt bích bằng bulong. Thiết kế này giúp van dễ dàng tháo lắp và bảo trì, đồng thời tăng cường độ bền của mối nối.
• Van bướm mặt bích: Loại van này có mặt bích được đúc liền hoặc hàn trực tiếp vào thân van, tạo ra một kết cấu vững chắc và kín khít. Van bướm mặt bích thường được sử dụng trong các hệ thống đường ống có áp suất cao và yêu cầu độ an toàn cao.

Theo kiểu điều khiển

Van bướm có thể được điều khiển bằng nhiều phương pháp khác nhau, từ thao tác thủ công đơn giản đến các hệ thống tự động hóa phức tạp. Việc lựa chọn kiểu điều khiển phù hợp phụ thuộc vào yêu cầu vận hành, mức độ tự động hóa và ngân sách của từng ứng dụng. 

• Van bướm tay gạt: Đây là loại van bướm có kiểu điều khiển đơn giản nhất, sử dụng tay gạt để xoay đĩa van. Loại van này thích hợp cho các ứng dụng không yêu cầu tự động hóa và có tần suất đóng mở không quá thường xuyên.
• Van bướm tay quay: Van bướm tay quay sử dụng hệ thống bánh răng để giảm lực tác động cần thiết để xoay đĩa van, giúp dễ dàng điều khiển van có kích thước lớn. Loại van này thích hợp cho các ứng dụng yêu cầu điều khiển chính xác và lực tác động lớn.
• Van bướm điện: Van bướm điện được điều khiển bằng bộ truyền động điện, cho phép điều khiển từ xa và tích hợp vào các hệ thống tự động hóa. Loại van này thích hợp cho các ứng dụng yêu cầu điều khiển chính xác, tự động và có thể giám sát từ xa.
• Van bướm khí nén: Van bướm khí nén sử dụng bộ truyền động khí nén để xoay đĩa van, thích hợp cho các ứng dụng yêu cầu tốc độ đóng mở nhanh và lực tác động lớn. Loại van này thường được sử dụng trong các hệ thống tự động hóa công nghiệp.

Ngoài các yếu tố kỹ thuật như vật liệu và kiểu kết nối, thương hiệu và kích thước cũng là những yếu tố quan trọng cần xem xét khi lựa chọn van bướm. Thương hiệu uy tín đảm bảo chất lượng và độ tin cậy của sản phẩm, trong khi kích thước phù hợp sẽ đảm bảo hiệu suất hoạt động tối ưu của hệ thống.

Phân loại dựa trên thương hiệu:

• Van bướm FAF – Thổ Nhĩ Kỳ
• Van bướm Genebre – Tây Ban Nha
• Van bướm Kitz – Nhật Bản
• Van bướm Samwoo – Hàn Quốc
• Van bướm Wonil – Hàn Quốc
• Van bướm Arita – Malaysia
• Van bướm AVK – Đan Mạch
• ….

Phân loại theo kích thước:

• Van bướm DN50 (2 inch)
• Van bướm DN65 (2.5 inch)
• Van bướm DN80 (3 inch)
• Van bướm DN100 (4 inch)
• Van bướm DN125 (5 inch)
• Van bướm DN150 (6 inch)
• …..

Tuấn Hưng Phát Valve – Địa chỉ cung cấp van bướm chính hãng, giá tốt

Với hơn 16 năm hoạt động trong lĩnh vực van công nghiệp, Tuấn Hưng Phát Valve tự hào là đối tác tin cậy của nhiều doanh nghiệp lớn trên cả nước. Chúng tôi cam kết cung cấp các loại van bướm chính hãng, chất lượng cao, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, đáp ứng mọi tiêu chuẩn kỹ thuật khắt khe nhất. Đến với Tuấn Hưng Phát, bạn sẽ được trải nghiệm dịch vụ tư vấn chuyên nghiệp, tận tâm và chế độ bảo hành chu đáo.

Bài viết đã chia sẻ chi tiết về van bướm từ cấu tạo, nguyên lý hoạt động đến các phân loại phổ biến. Hy vọng rằng, với những kiến thức này, bạn sẽ có thể lựa chọn được loại van bướm phù hợp nhất cho hệ thống của mình, đảm bảo hiệu quả và độ bền cao. Nếu bạn đang tìm kiếm van bướm chính hãng, chất lượng đảm bảo và giá cả cạnh tranh, hãy liên hệ ngay với Tuấn Hưng Phát Valve để được tư vấn và hỗ trợ tận tình!